Mij is altijd geleerd dat intransparantie en wrijvingen op de arbeidsmarkt zorgen voor werkloosheid terwijl er toch banen zijn. Het stond begin jaren negentig rood onderstreept in mijn Economie I – boek: frictiewerkloosheid. Vraag en aanbod vinden elkaar niet altijd of er zijn vertragingen die maken dat de arbeidsmarktwerking zo zijn ‘bugs’ kent. Ik las in het WRR-rapport Naar een lerende economie dat er zelfs een vuistregel onder economen blijkt te zijn dat deze frictiewerkloosheid standaard rond de 4 procent ligt. Dat gaat dus standaard over een paar honderdduizend banen die (nog) niet worden vervuld terwijl er wel geschikt aanbod is.
Maar met de voortschrijdende IC-technologie zijn vele fricties van vroeger echter de ficties van nu. Neem alleen al de intransparantie op de arbeidsmarkt. Waar het aanbod op de arbeidsmarkt zich vroeger toonde in vacatures in de krant of het fysieke banenprikbord bij het arbeidsbureau, is dit nu volledig overgenomen door banenwebsites. En dat zijn tegenwoordig frictiekillers – kan ik u zeggen. Geen enkele vacature blijft onopgemerkt door zogenaamde webcrawlers die 24/7 het web afstruinen voor nieuw geplaatste vacatures op een van de vele vacaturesites.
En dan is er bijvoorbeeld nog de traditionele tijdsfrictie: het duurt even voordat werkgever en werknemer tot een arbeidsovereenkomst komen. Daar zit volgens mij de grootste innovatie voor de nieuwe arbeidsmarkt. Bas van de Haterd schreef vorig jaar al over micro-tasking als internet-fenomeen, waarbij met een druk op de knop (lees: binnen 5 seconden) men kleine computertaken kan verrichten in ruil voor een klein stukloon. Sites als Mechnical Turk of microtask.com bieden geen banen, maar bieden micro-taken van over de hele wereld die je thuis achter je computer kunt doen.Crowdsourced labour. Zijn het volwaardige banen? Nee, maar het is non-fictief en betaald werk. Als je doordenkt zie je een hele nieuwe online arbeidsmarkt ontstaan, waarmee het woord frictiewerkloosheid voorgoed uit de economieboeken kan worden geschrapt.
dr. Luc Dorenbosch is als onderzoeker/baaningenieur verbonden aan TNO.
(verscheen eerder als column op De Kwetsbaren)